Εκδρομές

ΘΕΜΑ: «Σχολικοί περίπατοι και εκπαιδευτικές εκδρομές μαθητών Δημοσίων και Ιδιωτικών σχολείων της Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης»

Ο ΥΠΟΥΡΓΟΣ
ΕΘΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΚΑΙ ΘΡΗΣΚΕΥΜΑΤΩΝ

Έχοντας υπόψη:

1. Την παράγραφο 3 του άρθρου 45 και την παράγραφο 4 του άρθρου 18 του Ν. 1566/1985 (Φ.Ε.Κ. 167 τ. Α'/30-09-85) «Δομή και λειτουργία της Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης και άλλες διατάξεις».

2. Την παράγραφο 6 του άρθρου 2 του Ν. 2986/2002 (Φ.Ε.Κ. 24 τ. Α΄/13-02-02) «Οργάνωση των περιφερειακών υπηρεσιών της Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης, αξιολόγηση του εκπαιδευτικού έργου και των εκπαιδευτικών, επιμόρφωση των εκπαιδευτικών και άλλες διατάξεις».

3. Τις παραγράφους 7 και 8 του άρθρου 1 του Π.Δ. 161/2000 (Φ.Ε.Κ. 145 τ. Α΄/23-06-00) «Μεταβίβαση στις νομαρχιακές αυτοδιοικήσεις αρμοδιοτήτων τοπικού ενδιαφέροντος, που αφορούν την Πρωτοβάθμια και Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση».

4. Την παράγραφο 4 του άρθρου 20 του Π.Δ. 104/1979 (Φ.Ε.Κ. 23 τ. Α΄/07-02-79) «Περί σχολικού και διδακτικού έτους, υπηρεσιακών βιβλίων, εγγραφών, μετεγγραφών, φοιτήσεως, διαγωγής και τιμητικών διακρίσεων των μαθητών των σχολείων Μέσης Γενικής Εκπαίδευσης». 

5. Την 37876/ΣΤ5 (Φ.Ε.Κ. 608 τ. Β'/26-04-2004) Κοινή Απόφαση του Πρωθυπουργού και της Υπουργού Εθνικής Παιδείας και Θρησκευμάτων «Καθορισμός αρμοδιοτήτων Υφυπουργών του Υπουργείου Εθνικής Παιδείας και Θρησκευμάτων». 

6. Την Υ.Α. Δ1/Φ.353.1./324/105657 (Φ.Ε.Κ. 1340 τ. Β΄/16-10-2002) «Καθορισμός των ειδικότερων καθηκόντων και αρμοδιοτήτων των προϊσταμένων των περιφερειακών υπηρεσιών πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης, των διευθυντών και υποδιευθυντών των σχολικών μονάδων και Σ.Ε.Κ. και των συλλόγων των διδασκόντων».

7. Την ανάγκη πραγματοποίησης εκπαιδευτικών εκδρομών, επισκέψεων και περιπάτων από τους μαθητές των Δημοσίων και Ιδιωτικών σχολείων της Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης.

Αποφασίζουμε

Κατά τη διάρκεια του διδακτικού έτους είναι δυνατόν να πραγματοποιούνται από τους μαθητές των σχολείων Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης σχολικοί περίπατοι και εκπαιδευτικές εκδρομές ως ακολούθως:

Άρθρο 1

Σχολικοί Περίπατοι
1. Ως σχολικός περίπατος ορίζεται η οργανωμένη από το σχολείο ομαδική μετάβαση μαθητών σε τόπους που βρίσκονται σε μικρή απόσταση από τη σχολική μονάδα. Γίνεται συνήθως πεζή, εντός του διδακτικού ωραρίου και έχει στόχο κοινωνικοποιητικό, ψυχαγωγικό, παιδαγωγικό και εκπαιδευτικό. Σχολικούς περιπάτους είναι δυνατόν να πραγματοποιούν οι μαθητές όλων των τάξεων.
2. Οι περίπατοι πραγματοποιούνται κατά τη διάρκεια του ωραρίου λειτουργίας των σχολείων, δεν υπερβαίνουν τους πέντε (5) συνολικά σε όλη τη διάρκεια του διδακτικού έτους και δεν πραγματοποιούνται περισσότεροι του ενός (1) μέσα στον ίδιο μήνα. 
3. Για την πραγματοποίηση περιπάτου λαμβάνεται απόφαση από το Σύλλογο των Διδασκόντων Καθηγητών σε συνεδρία του. Κριτήριο για την επιλογή της τοποθεσίας προορισμού αποτελεί η πολιτιστική ή περιβαλλοντική αξία της και η ψυχαγωγική δυνατότητα που προσφέρει. Μετά τη λήψη της σχετικής απόφασης από το Σύλλογο των Διδασκόντων Καθηγητών ενημερώνεται το οικείο Γραφείο ή η Διεύθυνση Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης.
4. Οι διδάσκοντες καθηγητές είναι υποχρεωμένοι να συνοδεύσουν τους μαθητές στον περίπατο, εκτός εάν κατά την κρίση του Συλλόγου η συμμετοχή κάποιου καθηγητή καθίσταται αδύνατη.

5. Σε μαθητή που απουσιάζει από το σχολικό περίπατο καταχωρίζονται απουσίες ισάριθμες με τις διδακτικές ώρες που προβλέπονται από το ωρολόγιο πρόγραμμα της ημέρας κατά την οποία πραγματοποιείται ο περίπατος. Στην περίπτωση που για την πραγματοποίηση του περιπάτου χρησιμοποιείται μεταφορικό μέσο, για τη συμμετοχή του μαθητή κατατίθεται υπεύθυνη δήλωση από τον κηδεμόνα του. Αν ο κηδεμόνας δε συμφωνεί, δεν καταχωρίζονται απουσίες. 

Άρθρο 2

Εκπαιδευτικές Εκδρομές
1. Οι εκπαιδευτικές εκδρομές αποτελούν αναγκαίο συμπλήρωμα της αγωγής των μαθητών, γιατί τους δίνουν τη δυνατότητα να έρθουν σε επαφή με τόπους που έχουν ιδιαίτερη μορφωτική αξία, να γνωρίσουν τα επιτεύγματα του ανθρώπου μέσα στη μακροχρόνια πορεία του πολιτισμού και να καλλιεργήσουν την κοινωνικότητά τους. Γι? αυτό κρίνεται απαραίτητη η προηγούμενη ενημέρωση και παροχή πληροφοριών στους μαθητές για την ιδιαίτερη εκπαιδευτική αξία (πολιτιστική, αρχαιολογική, ιστορική, οικολογική κ.α.) του τόπου τον οποίο πρόκειται να επισκεφθούν, ώστε να εξασφαλίζεται η απόκτηση όσο το δυνατόν πιο πλούσιων εμπειριών. Τις εκδρομές επιβάλλουν εκπαιδευτικοί λόγοι οι οποίοι απορρέουν από τον παιδαγωγικό-μορφωτικό χαρακτήρα του σχολείου, και επομένως κρίνεται σκόπιμο να καταβάλλεται κάθε δυνατή προσπάθεια για την πραγματοποίησή τους. 

2. Πραγματοποιείται μία (1) ημερήσια εκδρομή χωρίς διανυκτέρευση από τους μαθητές όλων των τάξεων των σχολείων Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης, οποτεδήποτε μέσα στο διδακτικό έτος. 

3. Πραγματοποιείται μία (1) πολυήμερη εκδρομή από τους μαθητές της τελευταίας τάξης των Λυκείων και του Β΄ κύκλου των Τεχνικών Επαγγελματικών Εκπαιδευτηρίων στο εσωτερικό της χώρας, την Κύπρο ή σε άλλες χώρες του εξωτερικού κατά το χρονικό διάστημα από 15 Οκτωβρίου μέχρι 15 Δεκεμβρίου και από 1η Μαρτίου μέχρι και δεκαπέντε (15) ημέρες πριν από τη λήξη των μαθημάτων, η οποία έχει διάρκεια συνολικά μέχρι πέντε (5) ημέρες. Επίσης, κατά τις ίδιες χρονικές περιόδους πραγματοποιείται μία (1) εκδρομή στο εσωτερικό της χώρας από τους μαθητές της Β΄ τάξης του α΄ κύκλου των Τ.Ε.Ε., η οποία έχει διάρκεια μέχρι τρεις (3) ημέρες. 

4. Η διάρκεια της εκδρομής στην Κύπρο ή σε άλλες χώρες του εξωτερικού είναι δυνατόν να παραταθεί μέχρι και δύο (2) ημέρες με απόφαση του Νομάρχη της οικείας Νομαρχιακής Αυτοδιοίκησης. Για εκδρομές στο εσωτερικό της χώρας, όταν η εκκίνηση γίνεται από ακριτικές-παραμεθόριες περιοχές ή η κατεύθυνση είναι προς αυτές, η διάρκεια της εκδρομής είναι δυνατόν να παραταθεί κατά μία (1) ημέρα.

5. Θεωρείται σημαντικό να ενισχύεται το ενδιαφέρον για την πραγματοποίηση εκδρομών σε ακριτικούς νομούς της χώρας μας, καθώς και στην Κύπρο.

Άρθρο 3

Προϋποθέσεις για την πραγματοποίηση ημερήσιας και πολυήμερης εκπαιδευτικής εκδρομής
1. Για την πραγματοποίηση των εκπαιδευτικών εκδρομών (ημερήσιων και πολυήμερων) απαιτούνται: 
α. Απόφαση του Συλλόγου των Διδασκόντων Καθηγητών του σχολείου, η οποία λαμβάνεται τουλάχιστον ένα (1) μήνα πριν από την πραγματοποίηση των πολυήμερων εκδρομών κατά το χρονικό διάστημα Οκτωβρίου-Δεκεμβρίου και τουλάχιστον σαράντα (40) ημέρες πριν από την πραγματοποίηση των πολυήμερων εκδρομών κατά το χρονικό διάστημα Μαρτίου-Μαΐου, καθώς και δεκαπέντε (15) τουλάχιστον ημέρες πριν από την πραγματοποίηση των ημερήσιων εκδρομών. Στην απόφαση ορίζονται απαραιτήτως: 
α.α) Ο αρχηγός της εκδρομής, που πρέπει να είναι μόνιμος εκπαιδευτικός. 
α.β) Οι συνοδοί καθηγητές, που είναι εκπαιδευτικοί της Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης, πλην των ωρομισθίων και σε αναλογία ένας (1) εκπαιδευτικός ανά τριάντα (30) μαθητές. Για τις εκδρομές με προορισμό το εξωτερικό η αναλογία ορίζεται σε έναν (1) εκπαιδευτικό ανά είκοσι (20) μαθητές.
α.γ) Η ημερομηνία αναχώρησης και επιστροφής.
α.δ) Ο τόπος όπου θα πραγματοποιηθεί η εκδρομή.
α.ε) Κάθε άλλη λεπτομέρεια προγραμματισμού της εκδρομής, ώστε να επιτυγχάνεται τόσο ο σκοπός της, που είναι εκπαιδευτικός και μορφωτικός, όσο και η ασφαλής μετακίνηση των μαθητών.
β. Συμμετοχή στην εκδρομή των ? του αριθμού των μαθητών της τάξης ή του σχολείου. Ειδικά για τις πολυήμερες εκδρομές των μαθητών των Τ.Ε.Ε. απαιτείται η συμμετοχή των ? των μαθητών της τάξης ή του τομέα ή της ειδικότητας. Σχολεία με μικρό αριθμό μαθητών στη Γ΄ τάξη είναι δυνατόν να πραγματοποιούν πολυήμερες εκδρομές μετά από σύμπραξη-συνεργασία με άλλα σχολεία και με τη σύμφωνη γνώμη του Διευθυντή Δ.Ε. 
γ. Υποβολή στο Διευθυντή του σχολείου υπεύθυνων δηλώσεων από τους κηδεμόνες των μαθητών, μέσα σε οριζόμενη από το Διευθυντή του σχολείου προθεσμία, με τις οποίες εγκρίνουν τη συμμετοχή των παιδιών τους στην εκδρομή, αφού προηγουμένως έχουν ενημερωθεί εγγράφως για το πρόγραμμα της εκδρομής και τις υποχρεώσεις των μαθητών. Οι ενήλικοι μαθητές καταθέτουν οι ίδιοι την υπεύθυνη δήλωση. 
δ. Έγκριση από το Διευθυντή της Διεύθυνσης ή τον Προϊστάμενο του Γραφείου Δ.Ε. για τις εντός του νομού εκδρομές και το Νομάρχη της οικείας Νομαρχιακής Αυτοδιοίκησης για τις υπόλοιπες περιπτώσεις των εκδρομών, που πραγματοποιούνται τόσο στο εσωτερικό της χώρας όσο και στο εξωτερικό. 
ε. Για να χορηγηθεί η έγκριση της εκδρομής πρέπει να πληρούνται όλες οι προαναφερόμενες προϋποθέσεις και γι? αυτό κάθε σχολείο υποβάλλει έγκαιρα στα αρμόδια εγκριτικά όργανα τα εξής:
ε.α) Ακριβές αντίγραφο της απόφασης του Συλλόγου των Διδασκόντων Καθηγητών.
ε.β) Βεβαίωση του Διευθυντή του σχολείου ότι συμπληρώνεται ο προβλεπόμενος αριθμός συμμετοχής των μαθητών βάσει των υπεύθυνων δηλώσεων των κηδεμόνων.
2. Με απόφαση του Συλλόγου των Διδασκόντων Καθηγητών του σχολείου, εφόσον υπάρχουν σοβαροί λόγοι εξαιτίας των οποίων καθίσταται αδύνατη η πραγματοποίηση της εκδρομής στην ημερομηνία που είχε αρχικά αποφασιστεί, είναι δυνατή η πραγματοποίησή της σε άλλη ημερομηνία, αλλά εντός των προβλεπόμενων από την παρούσα Υ.Α. χρονικών περιόδων. Στην περίπτωση αυτή ενημερώνεται το αρμόδιο για την έγκριση της εκδρομής όργανο.
3. Με έγκριση του Συλλόγου των Διδασκόντων Καθηγητών του σχολείου είναι δυνατόν να συμμετέχουν στην εκδρομή μέχρι και δύο (2) μέλη του Συλλόγου των Γονέων και Κηδεμόνων, χωρίς σε αυτήν την περίπτωση να μειώνεται ο αριθμός των συνοδών καθηγητών.

Άρθρο 4

Οργάνωση εκπαιδευτικών εκδρομών
1. Οι εκπαιδευτικές εκδρομές οργανώνονται από το σχολείο υπό την ευθύνη του Διευθυντή. 

2. Ειδικά για τις πολυήμερες εκδρομές το σχολείο ζητά περισσότερες από μία κλειστές προσφορές από ταξιδιωτικά γραφεία. Με την προσφορά κατατίθεται από το ταξιδιωτικό γραφείο απαραιτήτως και υπεύθυνη δήλωση ότι διαθέτει ειδικό σήμα λειτουργίας, το οποίο βρίσκεται σε ισχύ. 

3. Για την αξιολόγηση των προσφορών και την επιλογή της καλύτερης συγκροτείται με Πράξη του Διευθυντή του σχολείου επιτροπή, η οποία αποτελείται από τον ίδιο, ως πρόεδρο, δύο συνοδούς-εκπαιδευτικούς που ορίζονται από το Σύλλογο των Διδασκόντων Καθηγητών, έναν εκπρόσωπο του Συλλόγου Γονέων και Κηδεμόνων, εφόσον λειτουργεί τέτοιος σύλλογος, και από εκπροσώπους του Συμβουλίου ή των Συμβουλίων των μαθητικών κοινοτήτων που θα λάβουν μέρος στην εκδρομή, οι οποίοι εκπροσωπούνται με μία (1) ψήφο.

4. Μετά την αξιολόγηση των προσφορών και την τελική επιλογή το σχολείο συντάσσει ιδιωτικό συμφωνητικό που υπογράφεται από τα συμβαλλόμενα μέρη, στο οποίο περιλαμβάνονται απαραιτήτως τα εξής:

α) Αναλυτικό πρόγραμμα της εκδρομής. 
β) Όνομα ξενοδοχείου, κατηγορία, αριθμός δωματίων και κλινών και οι παρεχόμενες από αυτό υπηρεσίες. 
γ) Ασφάλεια αστικής επαγγελματικής ευθύνης. 
δ) Κόστος της εκδρομής ανά μαθητή.

5. Οι Διευθυντές των σχολείων πριν από την πραγματοποίηση της εκδρομής, πρέπει να συνεννοούνται με τις αρμόδιες οικονομικές υπηρεσίες για την εξασφάλιση των προϋποθέσεων αποζημίωσης των συνοδών καθηγητών και του αρχηγού.
6. Μετά τον προγραμματισμό των πολυήμερων εκδρομών, το σχολείο με ευθύνη του Διευθυντή συμπληρώνει τον τυποποιημένο πίνακα των στοιχείων της εκδρομής σε ειδική ηλεκτρονική διεύθυνση του ΥΠ.Ε.Π.Θ., προκειμένου να ενημερώνονται οι υπηρεσίες άλλων Υπουργείων, οι Περιφέρειες και οι Νομαρχίες του τόπου προορισμού των εκδρομών, ώστε να λαμβάνεται κάθε αναγκαίο μέτρο για την ασφαλή μετακίνηση των μαθητών και την τήρηση των διατάξεων που καθορίζουν τους όρους λειτουργίας των χώρων διαμονής, εστίασης και ψυχαγωγίας.
7. Οι μετακινήσεις των μαθητών είναι δυνατόν να πραγματοποιούνται με όλα τα μέσα μαζικής μεταφοράς, με την προϋπόθεση ότι πληρούνται οι όροι ασφάλειας για καθένα από αυτά. 
8. Για την ασφαλή μετακίνηση των μαθητών, η εκκίνηση των εκδρομών θα γίνεται από το χώρο του σχολείου, δε θα πραγματοποιείται πριν από τις 6 π.μ., ενώ η άφιξη στον τόπο προορισμού ή η επιστροφή στο σχολείο θα πραγματοποιείται το αργότερο μέχρι τις 10 μ.μ., όταν η εκδρομή πραγματοποιείται οδικώς. Σε περίπτωση χρήσης δεύτερου μεταφορικού μέσου, είναι δυνατόν να διαφοροποιηθούν τα παραπάνω προβλεπόμενα χρονικά όρια εκκίνησης-άφιξης με απόφαση του Νομάρχη της οικείας Νομαρχιακής Αυτοδιοίκησης. Επίσης, κάθε είδους μετακίνηση των μαθητών στον τόπο διαμονής τους κατά τη διάρκεια της πραγματοποίησης των εκδρομών θα γίνεται σε χρόνο σύμφωνο με το εγκεκριμένο πρόγραμμα της εκδρομής.

9. Πριν από την αναχώρηση ο Διευθυντής του σχολείου σε συνεργασία με τον αρχηγό της εκδρομής και τους συνοδούς καθηγητές τονίζει στους μαθητές την ανάγκη για τη σχολαστική τήρηση του προγράμματος της εκδρομής και την υποδειγματική συμπεριφορά τους, έτσι ώστε να επιτευχθούν η ασφαλής μετακίνηση, διαμονή και ψυχαγωγία, καθώς και οι εκπαιδευτικοί στόχοι σε όλη τη διάρκεια της εκδρομής. 

10. Ο αρχηγός της εκδρομής φροντίζει να αναρτηθεί ευανάγνωστη πινακίδα με την ένδειξη «Σχολική Εκδρομή ? (όνομα σχολείου)» σε εμφανή σημεία στο πρόσθιο και οπίσθιο μέρος του οχήματος, η οποία διατηρείται έως το τέλος της εκδρομής. 

11. Η τήρηση του προγράμματος της εκδρομής καθώς και η ασφάλεια των μαθητών σε όλη τη διάρκεια της μετακίνησης, από την αναχώρηση μέχρι και την επιστροφή τους, αποτελεί ευθύνη του αρχηγού της εκδρομής και των συνοδών εκπαιδευτικών, οι οποίοι επιπλέον οφείλουν να ελέγχουν τα έγγραφα καταλληλότητας του οχήματος και την πρόσφατη θεώρησή τους, την επαγγελματική άδεια οδήγησης του οδηγού του λεωφορείου και το όριο ταχύτητας, καθώς επίσης και να παρεμβαίνουν στις περιπτώσεις εκείνες που κρίνουν ότι η οδήγηση του οχήματος γίνεται επικίνδυνη ή παραβιάζεται το όριο ταχύτητας, ειδοποιώντας σε περίπτωση μη συμμόρφωσης τις αστυνομικές αρχές της περιοχής.

12. Οι χώροι που επιλέγονται για τη διαμονή, εστίαση και ψυχαγωγία των μαθητών πρέπει να διαθέτουν νόμιμη άδεια λειτουργίας και να πληρούν τους όρους ασφάλειας και υγιεινής.

13. Σε περίπτωση έκτακτης ανάγκης ή ανυπέρβλητης δυσκολίας που ίσως προκύψει κατά τη διάρκεια της εκδρομής, ο αρχηγός απευθύνεται και ζητά τη συνδρομή του Γενικού Γραμματέα της οικείας Περιφέρειας.
14. Ο τελικός έλεγχος των δαπανηθέντων για την εκδρομή χρημάτων, που προήλθαν από τυχόν πόρους των μαθητικών κοινοτήτων, γίνεται από το Διευθυντή του σχολείου.
15. Μετά το τέλος της εκδρομής, ο αρχηγός σε συνεργασία με τους συνοδούς καθηγητές συντάσσει λεπτομερή έκθεση σχετικά με τη διεξαγωγή της, την τήρηση του προγράμματος και το βαθμό επίτευξης των εκπαιδευτικών στόχων αυτής. Επίσης, αναφέρει οποιοδήποτε άλλο στοιχείο κρίνει απαραίτητο, καθώς και τυχόν προτάσεις για τη βελτίωση της ποιότητας των εκδρομών. Η έκθεση υποβάλλεται στο Διευθυντή του σχολείου για ενημέρωση του ιδίου και του Συλλόγου των Διδασκόντων Καθηγητών και κοινοποιείται στο οικείο Γραφείο ή τη Διεύθυνση Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης. Ο Διευθυντής Δ.Ε. υποβάλλει συγκεντρωτική έκθεση για τις εκδρομές των σχολείων της περιοχής ευθύνης του στον Περιφερειακό Διευθυντή Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης, ο οποίος με τη σειρά του συντάσσει τελική έκθεση για τις Διευθύνσεις Δ.Ε. της Περιφέρειάς του και την υποβάλλει στο αρμόδιο Γραφείο του ΥΠ.Ε.Π.Θ. 

16. Στις Διευθύνσεις Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης για την ενημέρωση των σχολείων, τηρείται φάκελος εκδρομών, στον οποίο κατατίθενται από το Διευθυντή κάθε σχολείου:

α) Αντίγραφα των συμβάσεων των σχολείων με τα ταξιδιωτικά γραφεία.
β) Έκθεση, η οποία συντάσσεται από τον αρχηγό της εκδρομής και τους συνοδούς και η οποία αναφέρεται στην τήρηση των συμφωνηθέντων όρων από τα ταξιδιωτικά γραφεία.

17. Με την ισχύ της παρούσας καταργούνται:

α) Η Υ.Α. 5981/79 (Φ.Ε.Κ. 436/τ. Β?/25-4-79) και η Υ.Α. 236.1/1/38597/1-4-1978 περί «εκπαιδευτικών περιπάτων».
β) Η Υ.Α. 4832/Γ2/28-11-90 (Φ.Ε.Κ. 762/τ. Β΄/03-12-1990) «Εκπαιδευτικές εκδρομές των μαθητών των σχολείων Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης, Δημόσιων και Ιδιωτικών» καθώς και κάθε άλλη διάταξη που ρυθμίζει θέματα της παρούσας απόφασης.

Η απόφαση αυτή να δημοσιευτεί στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως. 
Αθήνα, ????????????. 2006